Okładka książki o polskich parlamentarzystach więzionych w Auschwitz

Podbijając nasz kraj niemieccy najeźdźcy chcieli zniszczyć polską elitę, by następnie zniewolić cały naród. Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” - to tytuł najnowszej publikacji wydanej przez Muzeum Auschwitz. Jej autorem jest dr Jacek Lachendro, zastępca kierownika Centrum Badań.

Parlamentarzyści międzywojennej Polski, stanowiący elitę polityczną i społeczną odrodzonego państwa, odegrali kluczową rolę w kształtowaniu systemu prawnego, gospodarczego i społecznego kraju. Wielu z nich, oprócz działalności politycznej, aktywnie uczestniczyło w walkach o niepodległość w latach 1914-1921. 

Ogółem w okresie międzywojennym w Sejmie zasiadało około 1700 posłów, spośród których w czasie wojny życie straciło około 300. Z rąk okupantów niemieckich śmierć poniosło około 200 posłów, z sowieckich zaś – ponad 100.

Z kolei w Senacie mandat sprawowało ponad 450 osób, z których zginęło ponad 100. Wśród nich przeszło 60 straciło życie w wyniku represji niemieckich, ponad 40 – sowieckich. Więcej niż 80% parlamentarzystów, którzy nie przeżyli wojny, było narodowości polskiej, pozostali reprezentowali mniejszości narodowe.

„Wśród parlamentarzystów narodowości polskiej wielu zginęło w obozach koncentracyjnych, w tym w KL Auschwitz, gdzie skierowano co najmniej 70 z nich. Część parlamentarzystów pochodzenia żydowskiego zginęła w gettach lub ośrodkach zagłady. Natomiast losy posłów i senatorów narodowości ukraińskiej i niemieckiej toczyły się różnie, włącznie z represjami sowieckimi lub kolaboracją z Trzecią Rzeszą” – pisze dr Jacek Lachendro we wstępie do książki.

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza to syntetyczna analiza działalności parlamentarzystów przed wojną oraz ich losów w czasie okupacji, w tym szczegółowy opis okoliczności aresztowania, transportu do obozu, a następnie życia w nim i relacji z innymi więźniami. Szczególną uwagę poświęcono przyczynom ich śmierci oraz działalności konspiracyjnej w obozie.

Druga część zawiera szczegółowe biogramy 70 parlamentarzystów. Każdy z nich wzbogacony jest o dokumenty obozowe, fotografie oraz spis wykorzystanych źródeł.

Publikację „Posłowie i senatorowie Drugiej Rzeczpospolitej w KL Auschwitz” wydano przy wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Książka dostępna jest na terenie Muzeum oraz w księgarni internetowej.

(Źródło i foto: Muzeum Auschwitz)